- Учителю
- Геометрияның негізгі ұғымдары, түзудің орналасуы
Геометрияның негізгі ұғымдары, түзудің орналасуы
Мерзімі:___________________ сыныбы:8 сынып
Сабақтың тақырыбы: Геометрияның негізгі ұғымдары.
Сабақтың мақсаты:
</ Білімділік: Геометрияның негізгі ұғымдарының анықтамаларын еске түсіру.
Дамытушылық: ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды дәлдікке, алғырлыққа, зеректікке, шапшаңдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: қайталау сабағы.
Сабақтың барысы: I Ұйымдастыру кезеңі.
II. Мақсат қою.
Балалар, төменгі бос орындарға жауап жазыңдар.
(асты сызылған курсив сөздердің орнына оқушы дәптерінде бос орын қалдырылған)Сұрақтарға жауап беріңдер:
-
Анықтама дегеніміз не?
Жауабы: Жаңа ұғымдардың мағынасын бұрыннан белгілі ұғымдар арқылы түсіндіретін сөйлемді анықтама деп атаймыз.
-
Негізгі ұғымдар дегеніміз не?
Жауабы: Анықтамасыз қабылданатын ұғымдар негізгі ұғымдар деп аталады.
-
Дәлелдеу дегеніміз не?
Жауабы: Берілген тұжырымдаманы ретімен талдау арқылы ақиқаттығына көз жеткізу оны дәлелдеу деп атайды.
-
Кесінді дегеніміз не?
Жауабы: Түзудің берілген екі нүктесі мен олардың арасында жатқан барлық нүктелерінен тұратын бөлігі кесінді деп аталады..
-
Сәуле дегеніміз не?
Жауабы: Жарты түзуді сәуле деп атайды.
-
Жарты жазықтық дегеніміз не?
Жауабы: а түзуі жазықтықты екі бөлікке бөледі. Бөліктердің әрқайсысын жарты жазықтық деп атаймыз.
-
Толықтауыш сәулелер дегеніміз не?
Жауабы: Бір-бірін түзуге дейін толықтыратын сәулелер толықтауыш сәулелер деп аталады.
II кезең
Теориясы: «БІЛУ» (Кім?Не? Нені? Қашан? Қайда? Қалай? Не істеді?)
Бос орынға қажетті сөздерді жазып, сөйлемдерді толықтыр.
-
Бір нүктеден шығатын екі сәулемен шектелген жазықтықтың бөлігі бұрыш деп аталады.
-
Екі бұрышты беттестіргенде сәйкес қабырғалары және төбелері дәл келсе, олар тең бұрыштар деп аталады..
-
Бұрыштың төбеінен шығып, оны қақ бөлетін сәуле осы бұрыштың биссектрисасы деп аталады.
-
Қабырғалары толықтауыш сәулелер болатын бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады.
-
Жазыңқы бұрыштың жартысы тік бұрыш деп аталады.
-
Тік бұрыштан кіші бұрыш сүйір бұрыш деп аталады.
-
Тік бұрыштан үлкен, жазыңқы бұрыштан кіші бұрыш доғал бұрыш деп аталады.
-
Әрбір бұрыштың нөлден үлкен белгілі бір градустық өлшемі бар болады.
-
Бір қабырғасы ортақ, ал қалған екі қабырғасы толықтауыш сәулелер болып келетін екі бұрыш сыбайлас бұрыштар деп аталады.
-
верт
Теориясы: «ТҮСІНУ»
(неге? неліктен? себебі? не үшін?)
Себебін анықта:
-
Не себепті екі сүйір бұрыштың қосындысы 1800 -қа тең емес ?
Жауабы: Өйткені оның әрбір бұрышы 900-тан кіші . Демек, екеуінің қосындысы 1800-тан кіші болады.
-
Не себепті екі доғал бұрыштың қосындысы 1800-қа тең емес?
Жауабы: өйткені доғал бұрыш 900-тан артық. Демек, олардың қосындысы 1800-тан артық болады.
Теориясы:«ТАЛДАУ»
(Салыстыр, айырмашылығы неде? Ұқсастығы неде? Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.
Венн диаграммасын толтыр:
Сүйір бұрыш Доғал бұрыш
1) Тақырыптың басты идеясын жаз:
Әрбір бұрыштың нөлден үлкен белгілі бір градустық өлшемі бар болады.
.
Теориясы: «Жинақтау»
(Қорытынды шығар,анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с. түрінде)
Практикасы: «ҚОЛДАНУ»
(қарапайым тапсырмалар)
Практикасы:
«БАҒА БЕРУ»
(сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)
Қандай үшбұрышты тікбұрышты үшбұрыш дейді?
Жауабы: Егер үшбұрыштың бір бұрышы тік болса, онда мұндай үшбұрыш тікбұрышты үшбұрыш болады.
Қандай үшбұрышты тең қабырғалы үшбұрыш дейді?
Жауабы: Егер үшбұрыштың барлық қабырғалары және бұрыштары өзара тең болса, ондай мұндай үшбұрыш тең қабырғалы үшбұрыш болады.
Қандай түзулерді параллель түзулер дейміз?
Жауабы: Бір жазықтықта жататын, өзара қиылыспайтын түзулер параллель түзулер болады.
Қандай түзулер перпендикуляр түзулер дейді?
Жауабы: Егер екі түзу тік бұрыш жасап қиылысатын болса, онда мұндай түзулер перпендикуляр түзулер болады.
III кезең: Деңгейлік тапсырмаларды орындап балл жинау
I деңгей ( 5 балл)
Теориясы «БІЛУ»
(Кім?Не? Нені? Қашан? Қайда? Қалай? Не істеді?)
Сұрақтарға жауап бер:
Неге тең бүйірлі үшбұрыш деп аталады?
Себебі: Екі қабырғасы тең.
Неге перпендикуляр деп аталады?
Себебі: тік бұрыш жасап қиылысқан.
Практикасы: «ҚОЛДАНУ»
(қарапайым тапсырмалар)
-
Үшбұрыш пішіндес жер бөлігінің периметрі 1248 м.а= 476 м, b=504 м болса үшінші қабырғасын табыңдар.
-
үшбұрыштың бұрыштары берілген. Үшінші бұрышын табыңдар.
-
үшбұрыштың бұрыштары берілген. Үшінші бұрышын табыңдар.
II деңгей ( 5 балл+4 балл= 9 балл)
Теориясы: «ТҮСІНУ»
(Неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?)
Неліктен тең қабырғалы үшбұрыштың бұрышы 600-қа тең?
Себебі: Оның үш бұрышы тең 1800-ты 3-ке бөлсек, 600 шығады. /Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 1800-қа тең/
Неліктен тікбұрышты үшұрыштың сүйір бұрыштарының қосындысы 900-қа тең?
Себебі: 1800-тан 900-ты азайтқанда 900 шығады.
/Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 1800-қа тең/
Теориясы: «ТАЛДАУ»
1.Салыстыр. 2.Айырмашылығы неде? 3.Ұқсастығы неде? 4.Тақырыптың басты идеясын жаз,деген тапсырмалар болу керек.
Параллель түзулер мен перпендикуляр түзулердің айырмашылықтары мен ұқсастықтарын көрсетіңдер:
Ұқсастығы: Олар бір жазықтықта жататын түзулер.
Айырмашылығы: параллель түзулер өзара қиылыспайтын түзулер болса, перпендикуляр түзулер тік бұрыш жасап қиылысады.
Тақырыптың басты идеясын жазыңдар:
Түзулер өзара орналасуына байланысты параллель түзулер және перпендикуляр түзулер болып бөлінеді.
Практикасы: «ҚОЛДАНУ»
(2-кезең қарапайым тапсырмаларының өзгертілген жағдайдағы құсқалары орындалады)
-
Үшбұрыштың екі қабырғасының қатынасы 5:7, ал үшінші бұрышы қалған екі бұрыштың кішісінен 440-қа артық. Үшбұрыштың бұрыштарын табыңдар.
-
Үшбұрыштың екі төбесіндегі сыртқы бұрыштары 1100 және 1600 -қа тең. Үшбұрыштың барлық бұрыштарын табыңдар.
-
Үшбұрыштың екі төбесіндегі сыртқы бұрыштары 1200 және 1600 -қа тең. Үшбұрыштың үшінші бұрышын табыңдар.
-
Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының бірі 500 , ал сыртқы бұрыштарының бірі 850-қа тең. Оның қалған ішкі бұрыштарын табыңдар.
, ,
II деңгей ( 5 балл+4 балл+3 балл= 12 балл)
Теориясы: «ЖИНАҚТАУ»
(қорытынды шығаруға бағытталған: Мамұнды жүйеле, анықтама бер, кесте сызба толтыр, сөзжұмбақ, ребус шеш сияқты тапсырма шарттарында болу керек)
Cөзжұмбақты шешіңдер:
-
900-тан кіші бұрыш?
-
Центрден бірдей қашықтықта жатқан түктелер жиынтығы?
-
Үшбұрыштың төбесінен шығып, қарсы қабырғаға түсірілген перпендикуляр?
-
Бір сәуледен шығатын екі сәуле?
-
Шеңбердің екі нүктесін қосыһатын кесінді?
-
1800-қа тең бұрыш?
-
Ауырлық центрі, ортоцетр т.б. нүктелер шеңбердің қандай нүктелері деп аталады?
Практикасы:
«БАҒА БЕРУ»
( сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)
Сұраққа жауап бере отырып түсіндір:
Сен қалай ойлайсың? Шеңбер, түзу, үшбұрыш біздің өмірге керек пе? Керек болса қандай жағдайда?
Жауабы:
Менің ойымша ______________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________